20101231

Następstwa śmierci jednego z małżonków

Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego należące do obojga małżonków, z chwilą śmierci jednego z nich przypada drugiemu. Małżonek ten, jeżeli nie jest członkiem spółdzielni, powinien w terminie 1 roku od dnia śmierci współmałżonka złożyć deklarację członkowską. Małżonkowi zmarłego członka spółdzielni przysługuje roszczenie o przyjęcie w poczet członków spółdzielni.

Powyższe uprawnienie nie narusza uprawnień spadkobierców zmarłego do dziedziczenia wkładu. Data otwarcia spadku jest adekwatna do ustalenia praw spadkobierców do dziedziczonego wkładu (określenia jego waloryzowanej wysokości).

Brak złożenia deklaracji członkowskiej może skutkować czynnościami spółdzielni zmierzającymi do wygaśnięcia prawa. Jeżeli zatem w wyznaczonym terminie deklaracja nie zostanie złożona, spółdzielnia wyznaczy małżonkowi niebędącemu członkiem spółdzielni dodatkowy termin, nie krótszy niż 6 miesięcy, uprzedzając o skutkach, jakie może spowodować jego niezachowanie. Po bezskutecznym upływie tego terminu spółdzielnia może (ale nie musi) podjąć uchwałę o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu.

Uchwała o wygaśnięciu prawa odnosi się tylko do żyjącego małżonka, a wkład mieszkaniowy jemu zwracany podlega waloryzacji według daty uprawomocnienia się uchwały o wygaśnięciu prawa. Mimo podjęcia przez spółdzielnię takiej uchwały, małżonkowi temu przysługuje roszczenie o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego prawa do lokalu, jeżeli w terminie roku od wygaśnięcia prawa złoży deklarację członkowską i pisemne zapewnienie o gotowości zawarcia umowy. Jednakże wówczas jego roszczenie pozostaje w zbiegu z roszczeniem dzieci i innych osób bliskich zamieszkałych wspólnie z byłym członkiem spółdzielni (zmarłym współmałżonkiem). Zgodnie bowiem z postanowieniem art. 15 ust. 2 Ustawy, w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w następstwie niedokonania opisanych powyżej czynności przez małżonka, który nie był członkiem spółdzielni, roszczenie o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego przysługuje zamieszkałym razem z byłym członkiem: małżonkowi, dzieciom i innym osobom bliskim.

Dla zachowania przedmiotowych roszczeń osoby te (małżonek, dzieci inne osoby bliskie) muszą w terminie jednego roku złożyć deklaracją członkowską i pisemne zapewnienie o gotowości zawarcia umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do danego lokalu. W razie zgłoszenia się kilku uprawnionych rozstrzyga sąd w postępowaniu nieprocesowym a w przypadku upływu terminu wyznaczonego przez spółdzielnię na wystąpienie do sądu, wyboru dokonuje spółdzielnia.

Jeżeli zaś prawo do mieszkania nie było wspólnym prawem małżonków, śmierć jednego z nich skutkuje powstaniem roszczeń na rzecz drugiego z małżonków, dzieci i innych osób bliskich zgodnie z opisanymi powyżej zasadami wynikającymi z art. 15 ust. 2.