20101231

Spółdzielcze lokatorskie po rozwodzie

Zgodnie z ogólną regułą, wyrażoną w art. 9 ust. 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego może należeć bądź do jednej osoby bądź do małżonków.

Jeżeli lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego należy do obojga małżonków, ustanie małżeństwa wskutek rozwodu lub unieważnienia małżeństwa powoduje obowiązek podziału tego prawa. Po ustaniu małżeństwa, małżonkowie powinni w terminie jednego roku zawiadomić spółdzielnię, któremu z nich przypadło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego albo przedstawić dowód wszczęcia postępowania sądowego o podział tego prawa. W przypadku, gdy prawo przypadło byłemu małżonkowi niebędącemu członkiem spółdzielni, umowa lub sądowy podział prawa jest skuteczne, o ile małżonek ten złoży deklarację członkowską w terminie trzech miesięcy od dnia, w którym przypadło mu spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu. Byłemu małżonkowi przysługuje roszczenie o przyjęcie w poczet członków spółdzielni.

Brak dokonania czynności opisanych powyżej (podział prawa albo zawiadomienie spółdzielni, złożenie deklaracji członkowskiej przez byłego małżonka niebędącego uprzednio członkiem spółdzielni) może skutkować czynnościami spółdzielni zmierzającymi do wygaśnięcia prawa. Zgodnie bowiem z art. 13 ust. 2 ustawy, jeżeli małżonkowie nie dokonają przedmiotowych czynności, spółdzielnia wyznaczy im w tym celu dodatkowy termin, nie krótszy niż 6 miesięcy, uprzedzając o skutkach, jakie może spowodować jego niezachowanie. Po bezskutecznym upływie tego terminu spółdzielnia może podjąć uchwałę o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu.

Prawomocna uchwała spółdzielni o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do mieszkania powoduje powstanie obowiązku opróżnienia lokalu w terminie określonym w statucie spółdzielni, nie krótszym jednak niż trzy miesiące. Należny osobom uprawnionym wkład mieszkaniowy, obliczony na dzień wygaśnięcia prawa, staje się wymagalny dopiero w chwili opróżnienia lokalu.

Jeżeli jednak spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wygasło na skutek niedokonania przez byłych małżonków podziału prawa albo zaniechania złożenia deklaracji członkowskiej przez tego z nich, któremu przypadło to prawo po podziale, roszczenie o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego przysługuje zamieszkałym razem z byłymi małżonkami lub jednym z nich: dzieciom i innym osobom bliskim.
Dla zachowania przysługujących roszczeń osoby te muszą w terminie jednego roku złożyć deklaracją członkowską i pisemne zapewnienie o gotowości zawarcia umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do danego lokalu (w razie zgłoszenia się kilku uprawnionych rozstrzyga sąd w postępowaniu nieprocesowym a w przypadku upływu terminu wyznaczonego przez spółdzielnię na wystąpienie do sądu, wyboru dokonuje spółdzielnia). Wskazany roczny termin dla zachowania roszczeń został przewidziany w art. 15 ust. 4 Ustawy, nie mniej jednak korzystniejsze terminy statutowe wiążą spółdzielnię i osoby uprawnione.